در سوگ برنج ایرانی
افشین معشوری
داستان مظلومیت برنج ایرانی منحصر به یکی دو سال اخیر نیست.
محصولی که با زحمت فراوان به دست می آید، با نامهربانی و بی توجهی دارد به فراموشی سپرده می شود. شاید
بد نیست بدانیم که اتفاقات ناخوشایند در خصوص «برنج» از دوران اصلاحات آغاز شد. به
عنوان مثال جام جم آنلاین در تاریخ 27 شهریور 1381 گزارش داد:«هزاران تن برنج وارداتی
به ارزش حداقل 25میلیارد ریال به وسیله 200دستگاه تریلی به مرکز دفن زباله تهران منتقل
و در آنجا دفن شد. برنج های دفن شده متعلق به وزارت بازرگانی است که در انبار شهید
امین زاده واقع در اسلامشهر نگهداری می شد.» این یعنی اینکه واردات برنج بیش از
آنچه نیاز بود انجام شده است؛ اما واردات همچنان ادامه یافت تا در دوران «دو دولت
نهم و دهم» به اوج خود برسد.
یک کندوکاو ساده
نشان می دهد در دوره اول ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد اندک اندک استارت تغییر
ذائقه شهروندان ایرانی زده شد. آن جا که در ابتدا قیمت برنج ایرانی افزایش یافت تا
بخش عمده ای از ایرانی ها نتوانند برنج تولید داخل مصرف کنند، اگر چه کشاورزان بی
اطلاع و خرسند از این اتفاق شاید دعا به جان رییس دولت می کردند و همزمان -پیش از
اتمام دولت نهم- ورود برنج های ارزان قیمت خارجی(مشخصا هندی و پاکستانی)افزایش
یافت تا جایی که روی سفره شالی کاران گیلانی و مازندرانی هم به وفور مشاهده شد و از
همان زمان بود که عده ای از اگاهان نسبت
به عواقب وخیم این تغییر و تحولات هشدار دهند.
از ابتدایی ترین
تبعات این واردات بی رویه بایر ماندن بسیاری از زمین های برنج کاری و فروش آن ها و
حتی ویلا سازی در زمین های مزروعی بود که منجر به بی انگیزگی کشاورزان برنج کار
شد، پس از مدتی که از واردات گذشت با برابر شدن تقریبی قیمت برنج ایرانی و خارجی،
ضربه بعدی بر پیکر نحیف اقتصاد خانواده های برنج کار وارد آمد.
اما امروز
اکنون در پاییز 1393 که تازه چندی است کشاورزان شالی کار
محصول خود را برداشت کرده اند خبرهای ناخوشایندی به گوش می رسد. از یک سو می گویند
محصولات برنج کاران توسط دولت خریداری خواهد شد و از سوی دیگر کشاورزان به دلیل
مخارجی که هر ساله برای کاشت، داشت و برداشت متقبل می شوند، نیاز به وجه نقد دارند
و باید به این ها اضافه کرد «سَلَف خَر» هایی را که پیشاپیش محصولات را بسیار
پایین تر از قیمت می خرند و باری بر دوش کشاورزان اضافه می کنند.
در این حال «علیرضا
جمیل شایق» دبیر انجمن برنج 28 شهریور 93
ضمن گفتگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران از خرید نامحدود برنج
کشاورزان خبر داد و افزود:«قیمت خرید تضمینی 2700 تومان برای هر کیلوگرم برنج داخلی
از کشاورزان به قوت خود باقی است.» که این به هیچ عنوان با قیمت های بازار همخوانی
ندارد و هم اکنون یک کیلو برنج هاشمی در بازار شهرهای لنگرود، آستانه اشرفیه و رشت
از 5800 تا 6300 تومان در نوسان است و به فروش می رسد. با این حال شایق در پایان یادآور
شد: «واردکنندگان از واردات برنج های خارجی به داخل کشور منع شده اند و طبق دستور دولت
و وزارت جهاد کشاورزی در حال حاضر خرید داخلی باید صورت گیرد.» که این اگر چه خبر
امیدوار کننده ای است؛ اما «اقبال پروا» برنج کار لنگرودی در باره خرید برنج توسط
دولت به «فرصت امروز» می گوید:«ما هم شنیده ایم، اما تا این لحظه خبری از خرید
برنج توسط دولت نیست.» این کشاورز لنگرودی همچنان از افت قیمت از بیش از 7000
تومان در سال گذشته به زیر 6000 تومان خبر می دهد و می گوید:«امسال یک گونی کود را
به قیمت 53000 تومان خریدیم در حالی که همین کود را سال پیش یک پنجم همین قیمت می
خریدیم.»
جواد قنبری –کشاورز جوان لاهیجانی- هم که
از وضع موجود بسیار شاکی بود، معتقد است:«از یک طرف هزینه ها بسیار بالا رفته و از
سوی دیگر قیمت برنج نسبت به سال پیش ارزان تر شده است.» او که رغبتی به فروش برنج
اش به دولت ندارد به فرصت امروز می گوید:«به عنوان مثال قیمت کود چند برابر شده و
برنج را ارزان تر از سال پیش می فروشیم.»
علی حسینی که در در سوپر مارکت اش در آستانه اشرفیه هر
دونوع برنج ایرانی و خارجی را به فروش گذاشته است؛ ضمن تایید ارزان تر شدن قیمت
برنج ایرانی نسبت به سال گذشته در پاسخ فرصت امروز می گوید:«متاسفانه تفاوت قیمت
برنج هندی و ایرانی چیزی در حدود 500 تومان است، این در حالی است که چند سال پیش برنج
خارجی با قیمت یک سوم برنج آستانه اشرفیه عرضه می شد» این البته همه ماجرا نیست و اگر سری به بازار برنج
در شهرهای مختلف بزنیم اغلب برنج های بی خاصیت وارداتی را عرضه می کنند، در حالی
که پیش تر ها برنج فروش های سایر نقاط ایران برای تبلیغ از نام هایی چون برنج آستانه، لنگرود، رودسر و
... استفاده می کردند. اسف انگیز ترین بخش ماجرای برنج ایرانی شاید این باشد که هم
اکنون می توان در آستانه اشرفیه (شهری که مشهورترین برند برنج ایرانی محسوب می شود)
فروشگاه هایی را دید که با افتخار برنج های خارجی را عرضه و به فروش می رسانند.
گشتی در بازار برنج به ما می گوید «متوسط قیمت» یک کیلو
برنج هاشمی آستانه اشرفیه هم اکنون در مبدا 6000 تومان است در حالی که در همین شهر
می توان به وفور برنج های هندی و پاکستانی را با بسته بندی های متفاوت کیلویی 5400
تومان خرید. این اتفاقات ناخوشایند را کنار خبری بگذاریم که چندی پیش اعلام شد
برنج هایی را که با آب های آلوده اطراف تهران کشت شده بود، به گیلان و مازندران
فرستاده اند تا پس از «سفید شدن» به نام برنج شمال به بازار عرضه کنند.
پایان سخن
هم اکنون نه رمقی برای کشاورز شمالی مانده و نه اعتباری برای برنج ایرانی، کاش مسئول
محترمی که وعده خرید تضمینی(آن هم با قیمت 2700 تومان) می دهد یک روز، بله تنها یک
روز لباس کشاورزی بر تن می کرد و زحمت کشت و کار به خود می داد تا حتی اگر خود تصمیم
گیر نیست؛ به بالا دستی هایش اطلاع دهد هم اکنون در شهرهای شمالی برنج وارداتی
تقریبا شانه به شانه «برنج هاشمی» در رقابت است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر